Menisküs Yaralanmaları ve Fizyoterapi

Menisküs yaralanmaları sıklıkla cerrahi dışı tedavi edilebilir. Bir fizyoterapist tarafından sunulan tedavi süreci, cerrahi olmaksızın dizinizin toparlayıp toparlayamayacağına karar verilmesinde yardımcı olabilir. Fizyoterapistiniz diz bölgenizdeki ağrının ve şişliğin kontrol altına alınmasında size yardımcı olacak ve dizinizin tam kuvvetini ve hareket açıklığını geri kazanması için sizinle çalışacaktır. Tedaviniz şunları içerebilir:

Manuel Tedavi: Fizyoterapistiniz, masaj, germeler veya eklem mobilizasyonu içerikli el ile gerçekleştirilen bir tedavi yöntemi olan manuel tedaviyi, şişliğin ve sertliğin azalması ve diz çevresi kas işlevinin geri kazanılması için uygulayabilir.

Buz/Soğuk Uygulama: Fizyoterapistiniz ağrıyı ve şişliği kontrol altına almak için dizinize buz torbaları uygulayacaktır ve evde buz uygulama yapabilmeyi size öğretecektir. Rehabilitasyonunuz süresince şişliğiniz önemli bir rehber olup kabiliyet ve toparlanma seviyenize işaret edebilir. Şişliğinizde bir artış izlerseniz fizyoterapistiniz en güvenli ve en etkili toparlanmayı sağlamak için tedavi programınızı veya aktivite seviyenizi yeniden düzenleyecektir.

Bası Uygulama: Fizyoterapistiniz ödemin (şişliğin) azaltılmasına veya daha fazla yığılmasını engellemeye yardımcı bası bandajları, çorapları veya giysileri kullanımını tavsiye edebilir. Fizyoterapistiniz bunları devam eden tedavinizin bir parçası olarak ilave edebilir ve size ve ailenize bunları evde nasıl kullanacağınızı öğretebilir.

NMES: Fizyoterapistiniz nöromuskuler elektrik stimulasyonu (NMES) olarak adlandırılan bir tedavisi kullanabilir. NMES, diz çevresi kaslarınızın kuvvetini artırmaya yardımcı olması için nazikçe bu kaslarınızı uyaran/kasan bir elektrik akımı kullanır.

Yardımcı Cihazlar: Koltuk değneği, baston veya yürüyeç gibi yardımcı cihazların kullanımı erken dönemde gerekli olabilir. Fizyoterapistiniz hangi cihazın sizin için daha uygun olduğu konusunda size önerilerde bulunacak ve bu cihazları doğru şekilde nasıl kullanacağınızı size öğretecektir.

Kuvvetlendirme Egzersizleri: Fizyoterapistiniz toparlanma süresince kuvvetinizi geri kazandırıp korumanızı sağlayacak ve dizine tam hareket açıklığını geri kazandıracak egzersizler tasarlayacaktır. Size durumunuza özgü bir ev egzersiz programı verilebilir. Diz ve bacak çevresi kasların kuvvetlendirilmesi, iyileşen diz dokusu üzerindeki baskıyı azaltmaya yardımcı olur.

Fiziksel Uygunluk (Fitness) Danışmanlığı: Siz toparlarken fizyoterapistiniz size fiziksel uygunluk ve aktivite seviyelerinizi geliştirme ve koruma yolları konusunda önerilerde bulunacak ve tam aktiviteye geri dönüş için uygun zamana karar vermenizde size yardımcı olacaktır.

Cerrahi Gerekliyse

Daha ciddi menisküs yaralanmalarına sahip hastalar veya fizyoterapi sürecine yanıt vermeyenler, yaralanmış dizin onarılması için cerrahiye gereksinim duyabilirler. Hasarlı menisküsün cerrahi olarak çıkarılması (meniskektomi) genellikle cerrahiyi takiben fizyoterapi sürecine gereksinim duyan bir prosesürdür. Yaklaşık 4 aylık tedavi sonrası çoğu kişinin spor dahil önceki aktivite seviyelerine dönebilmeleri mümkündür.

Menisküsün Çıkarılması: Basit bir meniskektomiyi takiben rehabilitasyonunuz muhtemelen cerrahi dışı menisküs yaralanmalarına benzer olacaktır. Fizyoterapistiniz ağrıyı ve şişliği kontrol altına almak için buz ve bası uygulamadan faydalanabilir ve bu tedavileri evde nasıl kullanacağınızı size öğretebilir. Tedavinizin odağı, ellerin kullanıldığı tedavinin (manuel tedavi) yanı sıra klinikte ve evde gerçekleştireceğiniz bir dizi egzersiz üzerinden kuvvetinizi ve hareketinizi geri kazanmanızda size yardımcı olmaktır. Başlangıçta yürümek için koltuk değneklerine veya bastona gereksinim duymanız muhtemeldir. Fizyoterapistiniz ayakta duruken veya yürürken menisküsün ve diz ekleminizdeki diğer dokuların artan baskıya yavaşça uyum sağlamasına imkan tanımak için kademeli olarak ağırlığınızı dizinize vermeniz konusunda rehberlik ederek size yardımcı olacaktır.

Menisküs Onarımı: Bazen cerrahınız hasarlı menisküsünüzün çıkarılması yerine onarılabileceğine karar verecektir. Araştırmalar göstermiştir ki menisküs onarımı olası ise, gerçekleştirilmesi ilerleyen dönemlerde oluşabilecek kireçlenme riskini azaltabilir. Menisküs onarımı sonrası rehabilitasyon, onarılmış dokuların iyileşirken korunması gerektiğinden menisküs çıkarılmasına nispeten daha yavaş ve kapsamlıdır. Gerçekleştirilen cerrahi teknik türü, yaralanmanın kapsamı ve cerrahın tercihleri, ne kadar süre sonra bacağınıza ağırlığınızı verebileceğinizi, koltuk değneklerini bırakabileceğinizi ve önceki aktivitelerinize geri dönebileceğinizi belirler.

Menisküs onarımı ameliyatını takiben fizyoterapistiniz;

  • Ağrınızı ve şişliğinizi kontrol altına alarak size yardımcı olacaktır.
  • Dokunun artmış baskı streslerine ve basınca yavaşça uyum sağlanmasına imkan tanıyarak kademeli olarak dize yeniden ağırlık aktarabilme konusunda size rehberlik edecektir.
  • Diz ve tüm bacak eklem hareket açıklığınızı geri kazanmanızda size yardımcı olacaktır.
  • Size kas kuvvetinizi geri kazanmanıza yardımcı egzersizler öğretecektir.

Aktiviteye Dönüş

Hasarlı menisküsünüz ister kendi başına toparlasın ister cerrahi gerektirsin, fizyoterapistiniz önceki aktivitelerinize geri dönmenize yardımcı olmada önemli bir rol oynayacaktır. Fizyoterapistiniz bacağınızı kayırmadan yürümeyi öğrenmenizde ve merdiven inip çıkma gibi aktiviteleri kolaylıkla gerçekleştirmenizde size yardımcı olacaktır.

İşe Dönüş: Fiziksel çaba gerektiren bir işe veya yaşam tarzına sahipseniz fizyoterapistiniz bu aktivitelere geri dönmenize ve bunları gerçekleştirme şeklinizi geliştirmenize yardımcı olabilir.

Spora Dönüş: Sporcuysanız daha kapsamlı bir rehabilitasyon sürecine gereksinim duyabilirsiniz. Fizyoterapistiniz en üst seviyede spora dönüş gerçekleştiremeniz ve yeniden yaralanmanızın önlenmesi için kuvvetinizi, dayanıklılığınızı, esnekliğinizi ve koordinasyonunuzu tam olarak geri kazanmanızda size yardımcı olacaktır. Spora dönüş kişiden kişiye değişkenlik gösterdiği gibi yaralanmanın kapsamına, özel cerrahi prosedüre, cerrahın tercihlerine ve sporun türüne göre de fazlasıyla değişkenlik gösterir. Fizyoterapistiniz, rehabilitasyon programınızı tasarlayıp uyumlandırırken bu etmenleri dikkate alacak ve, spora ve diğer aktivitelere dönüşünüzün ne zaman güvenli olacağına karar verebilmek için cerrahınızla yakın çalışacaktır.

Ön Çapraz Bağ Yaralanması ve Fizyoterapi

Ön çapraz bağ yaralanması tanısı aldıysanız, ameliyat olmalı mısınız veya ameliyat olmaksızın toparlanabilir misiniz sorularının cevaplarına karar vermek için cerrahınız ve fizyoterapistiniz ile istişarede bulunacaksınız. Ameliyat olmazsanız, fizyoterapistiniz kas kuvvetinizi, çevikliğinizi ve dengenizi geri kazanmanız için çaba gösterecek, böylelikle günlük aktivitelerinize geri dönebileceksiniz. Fizyoterapistiniz dizini daha az bir stres altında bırakmaya yönelik fiziksel aktivitelerinizi düzenleme yollarını size öğretebilir. Ameliyat olmaya karar verirseniz fizyoterapistiniz ameliyat öncesinde ve sonrasında size yardımcı olabilir.

Ameliyatsız Tedavi

Güncel araştırmalar “coper/üstesinden gelen” diye anılan, ön çapraz bağ yaralanmasını takiben ameliyatsız iyileşme potansiyeline sahip özel bir hasta grubu belirledi. Bu hastalar dizde yalnızca ön çapraz bağ yaralanmasına sahip olup ilk yaralanmayı takiben dizde boşalma/kaçma durumu yaşamamıştır. Fizyoterapistinizin gerçekleştireceği özel testlere dayalı olarak bu kategoride iseniz, fizyoterapistiniz size özgü bireysel bir fizyoterapi programı tasarlayacaktır. Fizyoterapi programınız, uyluğunuzun ön yüzünde yer alan kuadriseps kasınıza nazik elektriksel uyarım uygulaması, kas kuvvetlendirme ve denge eğitimi gibi tedavileri içerebilir.

Cerrahi Öncesi Tedavi

Ortopedik cerrahınız cerrahinin gerekli olduğuna karar verirse, fizyoterapistiniz cerrahinizin öncesinde ve sonrasında sizinle çalışacaktır. Bazı cerrahlar hastalarını kısa bir süre cerrahi öncesi rehabilitasyon almaları için fizyoterapiste yönlendirir. Fizyoterapistiniz şişliğinizi azaltarak, dizinizin hareket açıklığını artırarak ve uyluk kaslarınızı (kuadriseps) kuvvetlendirerek size yardımcı olacaktır.

Cerrahi Sonrası Tedavi

Ortopedik cerrahınız, özel gereksinimlerinize ve hedeflerinize göre bireysel bir tedavi programı tasarlayacak olan fizyoterapistiniz için cerrahi sonrası yönergelerde bulunacaktır. Tedavi programınız aşağıdakileri içerebilir:

Ağırlık Taşıtma: Cerrahiyi takiben yürümek için koltuk değnekleri kullanacaksınız. Bacağınıza verebileceğiniz ağırlığın miktarı ve ne kadar süre koltuk değneklerini kullanacağınız geçirdiğiniz yeniden yapılandırma cerrahisinin türüne bağlıdır. Fizyoterapistiniz gereksinimlerinizi karşılayacak ve tam ağırlık taşıtma yönünde size rehberlik edecek bir tedavi programı tasarlayacaktır.

Buz ve Baskı Uygulama: Cerrahinin hemen akabinde fizyoterapistiniz buz uygulama ile şişliği kontrol altına alacak ve üzerine baskı uygulayacaktır.

Breysleme: Bazı cerrahlar, cerrahiyi takiben size diz hareketinizi (eklem hareket açıklığı) sınırlayacak bir breys verecektir. Fizyoterapistiniz breysi size uygun şekilde ayarlayacak ve güvenli şekilde nasıl kullanacağınızı öğretecektir. Bazı sporcular yaralanma sonrası toparlarken ve spor aktivitelerine geri dönerken breysleri giyecektir.

Eklem Hareket Açıklığı Egzersizleri: Cerrahiyi takiben ilk hafta süresince fizyoterapistiniz diz bölgenizde hareketi yeniden kazanmaya başlamanızda size yardımcı olacak ve size evde gerçekleştirebileceğiniz nazik egzersizler öğretecektir. Dizinizin tam hareketinin yeniden kazanılması üzerine odaklanılacaktır. Erken egzersizler kan akışını artırarak ve şişliği azaltarak yardımcı olur.

Elektriksel Uyarım: Fizyoterapistiniz uyluk kas kuvvetinizi ve diz hareketinizin son birkaç derecesini yeniden kazanmanıza yardımcı elektriksel uyarım kullanabilir.

Kuvvetlendirme Egzersizleri: Cerrahi sonrası ilk 4 haftada fizyoterapistiniz ağırlık taşıyan egzersizler ile ağırlık taşımayan egzersizlerin bir kombinasyonunu kullanarak dizinize ağırlık verebilme kabiliyetinizi artırmada size yardımcı olacaktır. Egzersizler uyluk kaslarınız (kuadriseps ve hemstringler) üzerine odaklanacak ve yeni ön çapraz bağınızı korumak için özel eklem hareket açıklığında sınırlı olacaktır. İzleyen haftalar süresince fizyoterapistiniz egzersizlerinizin yoğunluğunu artırabilir ve programınıza denge egzersizleri ekleyebilir.

Denge Egzersizleri: Fizyoterapistiniz dengenizi geri kazanmanıza yönelik çeşitli yüzeyler üzerinde gerçekleşecek egzersizleriniz süresince size rehberlik edecektir. İlk olarak, egzersizler cerrahi geçirmiş bacağınıza ağırlığınızı nazikçe aktarmanızda size yardımcı olacaktır. Bu aktiviteler dengenizi zorlamak için sabit ve sabit olmayan yüzeyler üzerindeyken cerrahi geçirmiş bacak üzerinde ayakta durmaya doğru ilerleyecektir.

Spora ve Aktivitelere Dönüş: Sporcular kuvvet ve denge kazandıkça koşmaya, sıçramaya, hoplamaya ve bireysel sporlarına özgü diğer egzersizlere başlayabilir. Bu evre kişiden kişiye muazzam şekilde çeşitlilik gösterir. Fizyoterapistler bireysel gereksinimlerinize ve hedeflerinize uyumlu spora dönüş tedavi programı tasarlarlar.

Aşil Tendon Yaralanmaları ve Fizyoterapi

Fizyoterapi etkilenmiş bölgenin ağrısı veya şişliği ve kuvvette, esneklikte veya vücut kontrolünde herhangi bir kayıp gibi sorunlara hitap ederek aşil tendon yaralanmalarında/tendinopatilerinde toparlanmayı destekler. Fizyoterapistiniz ile beraber, mümkün olan en güvenli ve en etkili yol ile özel hedeflerinize ulaşmanızda size yardımcı olacak bireysel bir tedavi programı geliştireceksiniz. Tedaviniz şunları içerebilir:

Eğitim: Fizyoterapistiniz hatalı ayakkabı ya da uygun olmayan hareketler/egzersizler gibi ağrınıza neden olabilecek dış etkenleri belirlemek üzere sizinle çalışacaktır. Fizyoterapistiniz ayakkabınızı değerlendirecek ve akabinde iyileştirmeler önerip arzu ettiğiniz aktivitelere ağrısız şekilde geri dönmenizi sağlamaya yardımcı kişisel bir egzersiz programı geliştirecektir.

Ağrının Kontrol Altına Alınması: İlgili bölgeye buz uygulama, etkilenmiş bacağı breysleme, topuk yükselticileri kullanma veya iyontoforez (ağrı ve iltihabı azaltmak için kullanılan ve elektriksel oşarak yüklenen, deri üzerine yerleştirmiş ilaçlı yama) ya da tedavi edici ultrason gibi tedavileri kullanma gibi çeşitli ağrı dindirme stratejileri uygulanabilir. Bu stratejiler, opioidler (uyuşturucu türevi ağrı kesiciler) dahil ağrı ilaçlarına olan gereksinimi azaltabilir.

Manuel Tedavi: Fizyoterapistiniz kaslarınızın ve eklemlerinizin hareketlerini ve işlevlerini artırmak amacıyla onları nazikçe hareket ettirmeye yönelik, ellerini aktif kullandığı tedaviler uygulayabilir. Bu teknikler sıklıkla kendi başınıza tedavi etmenizin zor olduğu bölgelere hitap eder.

Eklem Hareket Açıklığı Tedavileri: Ayak, ayak bileği veya diz ekleminiz aşil tendonunuz üzerinde gerilim artışına neden olan uygunsuz bir biçimde hareket ediyor olabilir. Ayak, ayak bileği, diz ve kalçanızdaki hareketi geri kazandırabilmek ve normal hale getirebilmek için alt vücut parçanıza uygulanan kendi başınıza gerçekleştirebileceğiniz germeler ve manuel tedavi teknikleri (masaj ve hareket) bu gerilimi azaltabilir ve tam eklem hareket açıklığını geri kazandırabilir.

Hafif Egzersiz: Egzersiz üzerinden tendona yüklenme (tendona direnç veya ağırlık uygulama) aşil tendon yaralanmalarında/tendinopatilerde toparlanma için yararlıdır. Oturma pozisyonundaki hafif kuvvetlendirme egzersizleri (ör; ayağınız ile dirençli bandı itme-çekme) ile başlayabilirsiniz. Daha sonra ayakta durma esnasında yapılan egzersizlere (ör; parmak ucuna yükselmeler) ilerleyebilirsiniz.

Kas Kuvvetlendirme Egzersizleri: Kas kuvvetsizliği veya dengesizliği aşil tendonu üzerinde aşırı gerilimlere yol açar. Özel durumunuza göre fizyoterapistiniz sizin için, ağrınızda payı olabilecek hareket hataları ile ilişkili herhangi bir kuvvetsizliği düzeltmeye yönelik bireysel ve ilerleyici bir alt uzuv dirençli egzersiz programı tasarlayacaktır.

Fonksiyonel Egzersiz Eğitimi: Ağrınız hafifleyip kuvvet ve hareketiniz arttığında daha çok arzulanan aktivitelere dönmeniz için güvenli bir geçişe gereksinim duyacaksınız. Aşil tendon üzerindeki gerilimi ve yaralanmanızın tekrar riskini en düşük seviyeye getirmek için vücudunuza güvenli ve kontrollü hareketlerin öğretilmesi önemlidir. Hedeflerinize ve hareket değerlendirmenize göre fizyoterapistiniz hedeflerinize ulaşmanız için gereken hareketleri güvenli şekilde gerçekleştirmeniz için vücudunuzu doğru şekilde nasıl kullanacağınızı ve hareket ettireceğinizi öğrenmenizde size yardımcı olacak bir aktivite serisi oluşturacaktır.

İlave Girişimler Gerekirse

Enjeksiyonlar, minimal invazif tendon prosedürleri veya cerrahi gibi ilave girişimler gerekirse uygulanan işlem sonrasında fizyoterapistiniz hareketi, kuvveti ve fonksiyonu geri kazanabilmeniz için sizinle çalışacaktır.

KOAH ve Fizyoterapi

Kronik Obstrüktif (Tıkayıcı) Akciğer Hastalığı (KOAH) ‘nda, akciğerinizin içerisindeki havayolları normal şekillerini ve esnekliklerini kaybeder ve iltihaplanabilir. Sonuç, havayollarının havayı akciğerin içine ve dışına taşımada daha az etkili olmasıdır.

Fizyoterapistiniz şunları içeren bir muayene gerçekleştirecektir:

  • Sigara içme geçmişi, toksik (zehirli) kimyasallara veya toza maruziyeti içeren hikayenizi, tıbbi geçmişinizi ve solunum problemleriniz ile ilişkili hastaneye yatışlarınızı gözden geçirme
  • İlaçlarınızı gözden geçirme
  • Belirtilerinizi kötüleştiren ve rahatlatan şeyleri değerlendirme
  • Doktorunuz tarafından gerçekleştirilmiş olan akciğer işlev testi sonuçlarını gözden geçirme
  • Kollarınız, bacaklarınız ve gövdenize yönelik kas kuvvet testleri
  • Egzersiz kapasitenizi ölçmeye yönelik yürüme testleri
  • Dengeniz ve düşme riskiniz için testler

En az 4 haftalık egzersiz eğitimini içeren pulmoner (akciğer) rehabilitasyonun nefes darlığını, yaşam kalitesini ve KOAH ile başa çıkma stratejilerini geliştirdiği gösterilmiştir. Fizyoterapistiniz sağlık bakım ekibinizin önemli bir üyesi olarak hizmet edecek ve tedavi hedeflerinizi göz önüne alan bir program tasarlamak için sizinle yakın bir biçimde çalışacaktır. Fizyoterapistinizin genel hedefi, evde, işte ve toplum içerisinde görevlerinizi gerçekleştirmeye devam etmenizde size yardımcı olmaktır.

Fiziksel Anlamda Aktif Olma Kabiliyetinizi Geliştirir
Fizyoterapistiniz yürüme esnasında kullandığınız kaslarınızı ve kol kaslarınızı eğitecek özel egzersizler tasarlayacaktır; böylelikle aerobik (solunum) kapasitenizi artırabilir ve nefes darlığınızı azaltabilirsiniz. Kalp-damar dayanıklılığınızı geliştirmek için yürüyüş bandı veya üzerindeyken geriye yaslanılabilen bisiklet gibi bir ekipman da kullanabilirsiniz.

Araştırmalar, kuvvet eğitiminin orta-şiddetli seviyede KOAH’a sahip kişilerde kas kütlesini ve genel kuvveti artırdığını göstermiştir. Fizyoterapistiniz dirençli lastik bantlar, ağırlıklar ve ağırlıklı sağlık toplarını kullanarak kol ve bacak kaslarınıza yönelik kuvvetlendirme egzersizleri tasarlayacaktır.

Aktivite Sırasındaki Soluk Alışverişinizi Geliştirir
KOAH’a sahip kişiler sıklıkla nefes darlığına ve azalmış “inspiratuvar kas” kuvvetine (soluk alırken kullamdığınız kaslar) sahiptirler. Fizyoterapistiniz, nefes darlığını azalttığı ve egzersiz kapasitesini artırdığı gösterilmiş olan inspiratuvar kas eğitimi ile size yardımcı olabilir. Fizyoterapistiniz, soluk alışverişinizi daha verimli gerçekleştirmenize ve fiziksel aktiviteleriniz sırasında nefes darlığınızı azaltmaya yardımcı büzük dudak solunumunu ve diyafram solunumunu size öğretebilir.

Dengenizi Geliştirir
KOAH’a sahip bireylerde fonksiyon ve hareket kabiliyetinde meydana gelen azalma denge problemlerine ve düşme risklerine yol açabilir. Oksijen takviyesi gereksinimi olan kişilerin daha fazla düşme riski vardır. Denge testleri düşme riskinizin olduğuna işaret ederse fizyoterapistiniz dengenizi geliştirmeye yönelik ve ayaklarınız üzerinde daha sağlam hissetmenize yardımcı egzersizler tasarlayarak size yardımcı olabilir.

Baş Ağrısı ve Fizyoterapi

Fizyoterapistiniz sağlık geçmişinizin de gözden geçirileceği kapsamlı bir muayene gerçekleştirecektir. Fizyoterapistiniz baş ağrınızın en olası nedenini belirlemek için size sorular yöneltecek ve testler uygulayacaktır. Örneğin, fizyoterapistiniz;

  • Geçirdiğiniz herhangi bir baş, boyun veya çene yaralanmalarınız varsa anımsamanızı,
  • Ağrınızın ve diğer belirtilerinizin yeri, doğası ve davranışını ifade etmenizi ve,
  • Bir vücut diyagramı (şekli) üzerinde ağrılı bölgelerinizi çizmenizi…

… sizden isteyebilir.

  • Kas kuvveti ve duyu testleri gerçekleştirebilir.
  • Oturma, ayakta durma ve çeşitli aktiviteleri gerçekleştirme süresince postürünüzü inceleyebilir.
  • Boynunuzun, omuzlarınızın ve diğer ilişkili vücut kısımlarınızın eklem hareket açıklığını ölçebilir.
  • Boynunuzdaki eklemlerin ve kasların hareketliliğini değerlendirmek için manuel tedaviden faydalanabilir.

Gerilim türü baş ağrısına sahip olduğunuz tespit edilirse, fizyoterapistiniz hedeflerinizi karşılamak için bir bakım planı tasarlamak üzere sizinle çalışacaktır. Muayene, sinüs, migren veya küme gibi farklı bir baş ağrısı türüne sahip olduğunuza işaret ederse, muhtemelen fizyoterapistiniz sizi ilave tanısal testler ve tedavi için başka bir sağlık bakım uzmanına yönlendirecektir.

Fizyoterapistiniz ağrınıza neden olan problemlerinizi düzeltmek için sizinle çalışacak ve postürünüzde ve yaşam biçiminizde basit değişiklikler üzerinden baş ağrılarınızı nasıl önleyebileceğinizi size öğretecektir.

Boyun hareketinizi geliştirir: Fizyoterapistler, hareketi artırmak, ağrıyı hafifletmek ve ense kaslarınızı germek için manuel tedavi olarak anılan özel bir yöntemden faydalanırlar.

Kuvvetinizi geliştirir: Fizyoterapistiniz size duruşunuzu (postürünüzü) ve dayanıklılığınızı (endüransınızı) geliştirebilmeniz ve böylelikle rahatsız olmadan uzun süre oturmayı veya ayakta durmayı daha kolay gerçekleştirebilmeniz için sırtınızın üst kısmını ve boynunuzu stabil (sabit) tutmanıza yardımcı kasların kuvvetini artıracak egzersizler öğretecektir.

Duruşunuzu (Postürünüzü) Geliştirir: Fizyoterapistiniz postürünüzü geliştirme yollarını size öğretecektir. Gerek göğsünüzü basitçe dışarı çıkarmanız gerek kürek kemiklerinizi birlikte geriye çekmeniz olsun, günlük yaşama yönelik küçük modifikasyonlar (değişiklikler) postürünüzde muazzam iyileşmelere neden olabilir.

Çalışma Yerinizi ve Ev Ofisinizi Düzenler: Tüyolar aşağıdaki gibi olabilir;

  • Sıradan bir telefon yerine kulaklık kullanımı
  • Göz seviyenizin altında olmayacak şekilde bilgisayar ekranınızı ayarlama
  • Uygun bir çalışma sandalyesi edinme
  • Bilgisayar faresinin konumunu ayarlama

Diyabet ve Fizyoterapi

Fizyoterapistler diyabeti olan kişilere onların hareket kabiliyetlerini geliştirtirmeye, günlük aktivitelerini gerçekleştirmeye, ağrıyı azaltmaya ve muhtemeldir ki kan şekeri düzeylerini düşürmeye yönelik güvenli ve etkili egzersiz programlarına katılmalarını sağlayarak yardımcı olurlar. Fizyoterapi tedavileri ayrıca, diyabeti olan kişilere tedavisiz duruma nispeten daha hızlı şekilde ilgili deri problemlerini iyileştirerek yardımcı olabilir.

Fizyoterapistiniz kan şekeri düzeyi kayıtlarınızı inceleyecek ve derinizi yara açısından kontrol edecektir. Fizyoterapistiniz tam bir kuvvet, esneklik, dayanıklılık ve denge değerlendirmesi oluşturacak ve test sonuçlarını problemlerinize ve gereksinimlerinize hitap eden bireysel bir tedavi programı tasarlamak için kullanacaktır. Tedavi programınız hareketinizi, kuvvetinizi, esnekliğinizi, dayanıklılığınızı, denge ve koordinasyonuzu, yürüme kabiliyetinizi, ağrı düzeyinizi, kan şekeri düzeyinizi, yara iyileşmesini, günlük aktivitelerinizi gerçekleştirme kabiliyetinizi daha iyi hale getirebilir:

Hareket: Fizyoterapistiniz normal hareketi geri kazanmanıza yardımcı özel aktiviteler ve tedaviler seçecektir. Bunlar, nazikçe eklemlerinizi hareket ettirmek için fizyoterapistin sizin için gerçekleştirdiği “pasif” hareketler ile başlayıp, sizin gerçekleştirdiğiniz “aktif” egzersizlere ve germelere ilerler.

Kuvvet: Fizyoterapistiniz istikrarlı ve güvenli şekilde kuvvetinizi geri kazanmanız için kullanılacak doğru egzersizleri ve ekipmanı seçip size öğretecektir.

Esneklik: Fizyoterapistiniz herhangi bir kasınızın kısa olup olmadığına karar verecek, nazikçe bu kasların gerilmesinde size yardımcı olacak ve size kendi kendinize yapabileceğiniz germeler öğretecektir.

Dayanıklılık: Dayanıklılığınızı geri kazanmanız önemlidir. Hareketsizlik nedeniyle kuvvetsizlikten müzdarip iseniz, fizyoterapistiniz size dayanıklılığınızı geliştirmeye yönelik egzersizler öğretecek, böylelikle normal aktivitelerinizi geri kazanabileceksiniz.

Denge ve Koordinasyon: Denge hissinizi geri kazanmak düşmelerin önlemesi amacıyla çok önemlidir. Fizyoterapistiniz size denge kabiliyetinizi geliştirmeye yönelik egzersizler öğretecektir. Günlük aktiviteleriniz için koordinasyon da ayrı bir öneme sahiptir. Fizyoterapistiniz size koordinasyonunuzu geri kazandıracak egzersizler ve hareketler öğretecektir.

Yürüme Kabiliyeti: Fizyoterapistiniz ayakkabınızın özelliklerini ayarlayıp uygun hale getirerek veya ayak ve ayak bileğinizi destekleyen tabanlık veya ortezler ilave ederek yürüme kabiliyetinizi ve konforunuzu geliştirebilir. Fizyoterapistiniz güvenli şekilde yürümenize yardımcı olan yürüteç ve baston gibi destek ekipmanlarını nasıl kullanacağınızı size öğretebilir.

Ağrı Düzeyi: Fizyoterapi tedavisi uzun süreli ağrıların tedavisi için güvenli bir yoldur. Fizyoterapistiniz ağrınızı kontrol altına almak ve azaltmak için farklı türden tedavi ve teknolojileri kullanabilir ve en etkili ve güvenli egzersizleri seçebilir. Fizyoterapistiniz diyabetik sinir ağrınız (nöropati) varsa ağrılı bölgelerinizi nasıl koruyacağınızı ve nasıl daha az hassas hale getireceğinizi size öğretecektir.

Kan Şeker Düzeyleri: Reçete edilmiş egzersiz gibi bir fiziksel aktivite kan şekeri düzeylerinizi düşürmenize yardımcı olabilir. Fizyoterapistiniz kan şekeri düzeylerinizi düşürmek ve kontrol altına almak için size özgü güvenli bireysel bir egzersiz programı tasarlayabilir.

Yaraların İyileşmesi: Fizyoterapistiniz yaraların daha hızlı iyileşmesi için farklı türde bandajlar, sargılar, losyonlar ve tedaviler uygulayabilir. Fizyoterapistiniz ayrıca uygunluk ve genel durum açısından ayakkabınızı değerlendirebilir ve gelişebilecek yaraları ve su toplamasını önlemek için günlük ayak ve deri kontrollerini nasıl gerçekleştireceğinizi size öğretecektir.

Günlük Aktivitelerinizi Gerçekleştirme Kabiliyeti: Fizyoterapistiniz aktivite hedeflerinizi sizinle müzakere edecek ve toparlanma hedeflerinizi onlara göre düzenleyecektir. Tedavi programınız hedeflerinize mümkün olan en güvenli, en hızlı ve en etkili yoldan ulaşmanızda size yardımcı olacaktır.

Ev Egzersizi: Fizyoterapistiniz size evde kendi başınıza gerçekleştirebileceğiniz kuvvetlendirme, germe ve aerobik egzersizler öğretecektir. Bu egzersizler gereksinimlerinize özgü olacaktır; egzersizlerinizi fizyoterapistinizin reçete ettiği şekilde yaparsanız toparlanmanızı hızlandırabilirsiniz.

Diyabet belirtilerine hitap eden bir egzersiz programına başlamadan önce mutlaka bir fizyoterapist ile konuşun.

Cerrahi Gerekirse

Yüksek kan şekeri düzeyi ve diyabetin etkileri nedeniyle aşırı hasarlanan ayak veya baldır gibi vücudunuzun bir kısmının amputasyonu gerekirse fizyoterapistiniz cerrahiye hazırlanmanızda ve cerrahi sonrası toparlanmanızda size yardımcı olabilir. Fizyoterapistiniz ağrıyı kontrol altına almanızda, daha hızlı iyileşmenizde, gerekli bir protezi nasıl kullanacağınızı öğrenmenizde, yürüme kabiliyetinizi geri kazanmanızda ve mümkün olan en kısa sürede fiziksel olarak aktif olmanızda size yardımcı olabilir.

Çene Eklemi Kilitlenmesi ve Fizyoterapi

Trismus, ağzı/çeneyi kontrolsüz açamama durumudur. Trismus, çiğneme, yutma, konuşma, diş fırçalama ve hatta nefes alışverişi gibi günlük birçok aktiviteyi engeller. Bu durum, diş problemleri, kanser ve kanser tedavileri, cerrahi, travma veya başka etmenlerden kaynaklanabilir. Bir fizyoterapistin doğru müdahalesi ile trismus zaman içinde iyileşebilir ve tam çene işlevi geri kazanılabilir.

Fizyoterapistiniz çenenizin doğal hareketini geri kazanmanıza ve günlük işlevinizi geliştirmenize yardımcı olabilir. Trismus yavaş oluşum eğilimindedir. Kimi kişilerde bu durum, kişiler çene hareketinin yarısını kaybettiklerinde farkedilecek kadar yavaş ilerler. Fizyoterapistinize ne kadar erken görünürseniz o kadar iyi; çünkü trismus ilerlemeden başlayan tedavi muhtemelen daha verimli ve etkili olacaktır.

Trismus tanısı alınır alınmaz, fizyoterapistiniz eklem hareketinizi geliştirmek ve ağrıyı dindirmek için uygun tedavileri seçecektir.

Çene Hareketinizi Geliştirmek: Fizyoterapistiniz çeneniz için germe ve eklem hareket açıklığı egzersizleri reçete edebilir. Eğitim, güvenli bireysel hareket sıklığı ve yoğunluğundan oluşacaktır. Fizyoterapistiniz ağrınızı azaltacak ve işlevi geri kazandıracak germe veya kendinizin yapabileceği eklem mobilizasyonları gibi özel yöntemler önerebilir.

Fizyoterapistler ayrıca dokulardaki ve eklemlerdeki ağrıyı azaltmak ve nazik biçimde hareketi artırmak için beceri gerektiren ve ellerin aktif kullanıldığı manuel terapi tekniklerinden faydalanabilir.

Fizyoterapistiniz size çene ekleminize fazla baskı uygulamayan fakat çene kaslarınızı kuvvetlendirebilen ve doğal ağrısız hareketi geri kazandırabilen düşük yüklü özel kuvvetlendirme egzersizleri öğretebilir. Fizyoterapistiniz ayrıca size çenenizi açabilmenizi ve ağız açıklığınızı geliştirmeye yönelik evde yapabileceğiniz nazik egzersizler öğretecektir.

Ağrınızı Dindirmek: Ağrınız çok şiddetli ise fizyoterapistiniz ağrınızı dindirmek ve hareketi artırmak için elektrik uyarımı veya sıcak uygulama gibi fiziksel modaliteler, manuel terapi, egzersiz terapi ve bantlama uygulayabilir.

Omurga Kanalı Daralması ve Fizyoterapi

Spinal stenosis, omurilik üzerinde (central stenosis) veya sinirler üzerinde (lateral stenosis) aşırı baskı ile sonuçlanan omurga kanalı içerisindeki daralmadır. Spinal stenosis boyun ve belde meydana gelebilir.

Fizyoterapistinizin genel gayesi, günlük aktivitelerinize ve yaşam rollerinize katılımınızı devam ettirmenize yardımcı olmaktır. Fizyoterapistiniz hem değerlendirme bulgularınızı hem de kişisel hedeflerinizi temel alan bir tedavi programı tasarlayacaktır. Tedavi programı muhtemelen bir egzersiz kombinasyonundan oluşacaktır.

Fizyoterapistiniz size özgü gereksinimlerinizi ve hedeflerinizi karşılayan özel bir tedavi programı tasarlayacaktır.

Tedavi programınız şunları içerebilir:

  • Hafif Hareket: Fizyoterapistiniz size, ağrınızı artıran sinir kökü basısını kaldırmaya yardımcı özel hareketler öğretebilir.
  • Germe ve Eklem Hareket Açıklığı Egzersizleri: Omurga ve uzuv eklemlerinin ve kaslarının hareket kabiliyetini geliştirmeye yönelik özel egzersizler öğrenebilirsiniz. Bir eklemdeki hareketi geliştirmek sıklıkla ağrının dindirilmesinde anahtar rol oynar.
  • Kuvvetlendirme Egzersizleri: Kuvvetli gövde (karın ve sırt) kasları omurga eklemlerine destek sağlar. Kuvvetli kol ve bacak kasları, omurga eklemlerinize binen kimi yüklerin kaldırılmasına yardımcıdır.
  • Aerobik Egzersiz: Omurga kanalı daralması sonucu etkilenen yürüme gibi aktiviteler için toleransınızı artırmaya yönelik aerobik egzersiz hareketleri öğrenebilirsiniz.

Bu durum, çok fazla egzersiz olarak görünüyor olabilir; fakat endişelenmeyin: araştırmalar gösteriyor ki, ne kadar çok egzersiz yaparsan o kadar çabuk ağrı ve diğer belirtilerden kurtulacaksın!

Fizyoterapistiniz bunların yanı sıra aşağıda yer alan diğer tedavilerin bir kombinasyonunu kullanma kararı alabilir:

  • Manuel Tedavi: Fizyoterapistiniz belirtilerinizde payı olan sert/tutuk eklemlerin hareket kabiliyetini geliştirmeye yönelik yumuşak doku mobilizasyonu, eklem mobilizasyonu gibi manuel (el ile uygulanan) tedavi uygulayabilir.
  • Ekipman Kullanımı: Fizyoterapistiniz yürüme sırasında omurga sinirleri üzerindeki baskıyı azaltmaya yardımcı, koşu bandına tutturulan özel bir koşum cihazı gibi rehabilitasyon ekipmanı kullanmayı reçete edebilir.
  • Duruş (Postür) Eğitimi: Ayakta durma, yürüme ve oturma şekillerinde basit değişiklikler yaparak sinirler üzerindeki baskıyı azaltmayı öğrenebilirsin.

Denge Problemleri ve Fizyoterapi

Fizyoterapistler denge problemlerinin tedavisi için her bireyin kendi gereksinimlerine göre sayısız tedavi seçeneği sunarlar. Fizyoterapistler kaslar, eklemler, iç kulak, göz takibi kabiliyeti, deri duyusu ve eklemlerdeki pozisyon farkındalığı (propriyosepsiyon) gibi vücudun birçok sistemini değerlendirmek üzerine eğitimlidirler. Fizyoterapistler bu sistemleri geliştirmek için kuvvetlendirme, germe, propriyosepsiyon egzersizleri, görsel takip ve iç kulak yeniden eğitimi gibi aktif hareket teknikleri ve fiziksel egzersizleri reçete etmede uzmandırlar.

Fizyoterapistiniz altta yatan sebepleri belirleyerek ve özgün gereksinimlerinize hitap eden ve evde yapabileceğiniz egzersizleri de içeren bir tedavi programı tasarlayarak denge problemlerinizi tedavi edebilir. Fizyoterapistiniz size şu şekilde yardımcı olabilir:

  • Düşme riskini azaltarak: Fizyoterapistiniz denge problemi ve düşme riskinini artıran ayakkabı uygunsuzluğunuzu ve evdeki riskleri değerlendirecektir. Kaygan halılar, kötü aydınlatma, serbest evcil hayvanlar veya diğer muhtemel engeller ev içi risk oluşturabilir.
  • Düşme korkusunu azaltarak: Fizyoterapistiniz, değerlendirme sırasında bulduğu özel problemlere hitap ederek dengenize ve serbestçe hareket edebilme kabiliyetinize olan güveninizi geri kazanmanıza ve böylece günlük aktivitelerinizi gerçekleştirmenize yardımcı olacaktır. Dengeniz ve fiziksel kabiliyetiniz için güven kazandıkça günlük sıradan aktivitelerinizden daha fazla keyif alacaksınız.
  • Hareket kabiliyetinizi geliştirerek: Fizyoterapistiniz daha kolay, daha koordine ve daha fazla özgüven ile hareket edebilmeyi geri elde etmenize yardımcı olacaktır. Fizyoterapistiniz kuvvetinizi ve hareket becerilerinizi dereceli olarak inşa edecek bireysel bir tedavi ve egzersiz programı geliştirecektir.
  • Dengenizi geliştirerek: Fizyoterapistiniz size hem sabit/statik dengenizi (oturma veya ayakta durma) hem de hareketli/dinamik dengenizi (hareket ederken dengeyi koruma) geliştirecek egzersizler öğretecektir. Fizyoterapistiniz becerileriniz geliştikçe bu egzersizleri dereceli olarak geliştirecektir.
  • Kuvvetinizi geliştirerek: Fizyoterapistiniz size, kas kuvvetsizliğinize hitap eden veya genel kas kuvvetinizi geliştirmeye yönelik egzersizler öğretecektir. Özellikle gövde, kalça ve karın (ör; core) kaslarınızı kuvvetlendirmek dengeyi geliştirmeye yardımcı olabilir. Ağırlık egzersiz eğitiminin çeşitli formları eklem streslerinden kaçınmanıza yardımcı egzersiz bantları ile gerçekleştirilebilir.
  • Hareketi geliştirerek: Fizyoterapistiniz sert/tutuk olan eklemlerinizin herhangi birine normal hareketi geri kazandırmaya yönelik özel aktiviteler ve tedaviler seçecektir. Bunlar, fizyoterapistin sizin için gerçekleştirdiği pasif hareketler ile başlayıp kendi başınıza yapabileceğiniz aktif egzersizlere ilerleyebilir.
  • Esnekliği ve postürü geliştirerek: Fizyoterapistiniz büyük kaslarınızın herhangi biri için kısalığı ve gerginliği test edecek ve size onları nasıl nazikçe gerebileceğinizi öğretecektir. Fizyoterapistiniz ayrıca postürünüzü değerlendirecek ve size doğru postürü koruma kabiliyetinizi geliştirmeye yönelik egzersizler öğretecektir. İyi postür dengenizi geliştirebilir.
  • Aktivite seviyelerinizi artırarak: Fizyoterapistiniz sizinle aktivite hedeflerinizi müzakere edecek ve bireysel gereksinimlerinize ve hedeflerinize hitap eden bir egzersiz programı tasarlayacaktır. Fizyoterapistiniz bu hedeflere mümkün olan en güvenli, en hızlı ve en etkili biçimde ulaşmanız için size yardımcı olacaktır.

Tedavi süreciniz tamamlanır tamamlanmaz fizyoterapistiniz denge egzersizlerinize devam etmeniz için bir toplu egzersiz grubuna dahil olmanızı ve düşme riskinin azaltıldığı ev ortamını korumanızı size önerecektir. Hastaneler, yaşlı bakım merkezleri veya gönüllü kuruluşlar, bunun gibi birçok toplu egzersiz grubuna ev sahipliği yapmaktadır.

Fizyoterapistiniz gerektiğinde aşağıdaki tıp doktorlarına danışmanızı size önerebilir:

  • Göz doktoru, var olan görme gereksinimlerinizi değerlendirecektir.
  • Kulak doktoru, iç ve dış kulak durumunuzu değerlendirecektir.
  • Kişisel uzman hekiminiz, kullanmakta olduğunuz ilaçların dengenizi etkileyip etkilemediği görmek için ilaçlarınızı değerlendirecektir.

Skolyoz ve Fizyoterapi

Skolyoz için fizyoterapi, cihazlama ve cerrahi gibi çeşitli tedavi seçenekleri vardır. En iyi tedaviye karar vermek skolyozun türüne ve şiddetine, hastanın yaşına ve Skolyoz Araştırma Cemiyeti’nin (SRS) oluşturduğu kılavuzlara bağlıdır.

Fizyoterapistler cihazlama veya cerrahi sonrası dahil skolyoz tedavisinin her evresinde bakım sağlayabilir. Fizyoterapistler tüm vücudun duruşunu ve hareket kalıplarını inceleyecek ve değerlendirecek, omurgadaki değişikliklerin sebep olduğu her bir kısıtlılığı not edecek, ağrı ve kas dengesizliği gibi başka belirtilere hitap edecektir.

Fizyoterapistiniz skolyozun türünün ve şiddetinin yanı sıra hasta hedeflerine göre biçimlendirilmiş bireysel bir plan geliştirmek için sizinle ve çocuğunuzla çalışacaktır. Uzman hekiminiz rehabilitasyon süresince süreci yakından izlemeye devam edecektir.

Fizyoterapi tedavileri şunları içerebilir:

  • Eklem Hareket Açıklığı Egzersizleri: Fizyoterapistiniz kısıtlılıkları önlemek veya kısıtlılık mevcutsa eklem hareket açıklığını artırmak için nazik bir eklem hareket açıklığı tedavi programı tasarlayacaktır.
  • Kuvvetlendirici Egzersiz Eğitimi: Fizyoterapistiniz omurganızı çevreleyen kasları veya omurga pozisyonundaki değişim nedeniyle zayıflamış olan kalça, omuz veya baş ve ayaklar gibi diğer vücut kısımlarındaki herhangi bir kası kuvvetlendirici bir tedavi programı tasarlayacaktır.
  • Manuel Tedavi: Fizyoterapistler skolyoz nedeniyle kısıtlanmış olan eklemlere ve kas dokusuna nazik biçimde hareketi yeniden kazandırmak konusunda eğitimlidirler. Hareket kalıplarına rehberlik etmek ve onları yeniden öğretmek için ellerini kullanabilirler.
  • Modaliteler: Buz, sıcak, elektroterapi veya ultrason gibi birçok ilave tedavi fizyoterapi hedeflerine ulaşılmasında yardımcı olabilir. Fizyoterapistiniz özel durumunuz için en uygun modaliteyi seçecektir.
  • Fonksiyonel Egzersiz Eğitimi: Fizyoterapistler hareket kalıplarını değerlendirmek, uygun hareket kalıpları konusunda eğitim sağlamak ve en uygun hareketi vücuda yeniden öğretmek konusunda uzman olmak için eğitilmişlerdir.
  • Eğitim: Fizyoterapistiniz skolyoz ve skolyozun vücut ve hareket üzerine etkileri konusunda size bilgi sağlayacaktır.